Iдэйна-тэматычная накiраванасць рамана Нiла Гiлевiча Родныя дзецi
Раман быу напiсаны у 1985г. Ен складаецца з 6 лiрычных адступленняу. Кожнае лiрычнае адступленне з'яуляецца своеасаблiвым пралогам да наступнай часткi.
Першая, паэтычная, i трэцяя, гiстарычная, даюць пачуць, што аутар любiць сваю зямлю. Калi Сцяпан Вячорка прыехау у сваю веску, у першую чаргу ён пайшоу на могiлкi. Першая праблема -- бездухоунаць нашага народа, звязаная з тым, што людзi адраклiся ад народных традыцый ("Радзiма -- зямля i могiлкi"). “Так няможна, род звядзецца, калi магiл не шанаваць". Сярод многiх праблем у рамане аутар узнiмае экалагiчную праблему ("Ляцiць пыл, таму што асушаюць балоты"). Аутар паказвае у рамане абыякавасць люзей да роднай зямлi. “Вiнаваты не той, што рауняе рэчi, а той, хто загад другiм дае".
Нiл Гiлевiч узнiмае праблему роднай мовы. Большая частка на шага насельнiцтва размауляе на руска-беларускай мове (трасянцы) i яркiм прыкладам гэтага з'яуляецца Мiкiта Змiцераiч. Таксама у рамане Нiл Гiлевiч звяртае увагу на апiсанне хараства роднай прыроды:
А у нас зямля -- якую краску,
Якую былку не сарвi,
Кладзi да сэрца, як лякарства
I здаравей, брат, i жывi.
Н. Гiлевiч падкрэслiвае, што толькi еднасць з роднай зямлей, бацькоускiм домам выхоувае у асобе чалавека, надхняе на подзвiг, на творчасць. Н. Г. у сваiм рамане прымушае задумацца аб назначэннi на зямлi кожнага з нас. У мове гэтага рамана няма нi русiзмау, нi дыялекту. З кожнага радка струменiць водар родных слоу. Сустракаецца у рамане i гумар. Праз гумар Н.Г. паказвае свае адносiны да герояу. Сэнс назвы заключаецца у дыялектычным асэнсаваннi жыцця:
Мы -- дзецi тройчы у вечным крузе.
Мы -- дзецi роднае сям'i
I дзецi мацi Беларусi,
I дзецi матухны-зямлi.
Раман у вершах "Родныя дзецi” пачынаецца з таго, што у родную вясковую хату на святкаванне 70-гадовага юбiлею мацi прыязджае сын Сцяпан Вячорка, прафесiйны музыкант, ён жа i галоуны герой твора. Тут у вёсцы Сцяпан сустракае свае былое каханне -- Аню Кудзелку. У центры увагi -- пытанне пра бяздухоунасць, аб назначэннi на зямлi кожнага чалавека; дзе хаваецца бездухоунасць (у тым, што страцiлi свае традыцыi, забылiся пра iх, забылiся пра сваю мову, беларусы размауляюць на "трасянцы").
|
