Творчасць кожнага аўтара сутучна а часам. V ёй адлюстроўваюцца праблемы, якія хвалю-юць аўтара, яго мары і спадзяванні. Творчасць Францішка Багушэвіча прыпадае на другую палову дзевятнаццатага стагоддзя. Паўстанне 1863 года, якое рыхтаваў Кастусь Каліноўскі і ў якім прымаў удзел Багушэвіч, пацярпела крах- У выніку гэтага царскія ўла-ды сталі адносіцца да народа з яшчэ большай жорсткасцю, яны імкнуліся задушыць нават думку аб супраціўленні. Паўсюдна чулдся стог-ны змучанага люду. Францішку Багушэвічу вельмі часта даво-дэілася сутыкацца з бяспраўем народа, яго га- ротным становішчам, яго клопатамі. Ён пра-цаваў адвакатам. Прычым адвакатам, які, як сведчаць напісаныя яго рукою словы, «весці справу селяніна задарма згодзен». Таму абяздоленае, бяспраўнае становішча селяніна — вось асноўная тэма творчасці Ба-гушэвіча. Пра гэта і верш «Праўда», дзе аў-тар скардзіцца, што не можа нічым дапамаг-чы людзям. А як бы хацелася яму прыдумаць і сказаць ім словы, якія б былі праўдан! Каб пачуўшы тыя словы праўды, усе сталі роў-нымі, усе сталі братамі. Тады б і жыццё было радасным. Тэма роўнасці ўсіх людзей перад Богам гу-чыць у вершы Багушэвіча «Быў у чыстцы». Усе аднольісава праходаяць чыстку ў пекле, няг-І ледзячы на сацыяльнае становішча: і мужык, і| пан. «Чаму тады на зямлі людзі падзелены?» ставіць нерад чытачом пытанне аўтар. Хвалюе Багушэвіча і пытанне роднай мовы, адносівн да яе як да быдлячай.
У прадмове свайго першага зборніка «Дудка беларуская» аўтаршсаў: «Братцы мілыя, дзеці зямлі-маткі маёйі Вам ахвяруючы працу сваю, мушу з ва пагаварыць трохі аб нашай долі-нядолі, аб на- шай бацькавай спрадвечнай мове, каторую самі, ды і не адны мы, а ўсе людзі цёмныя «му- жыцкай» завуць, а завецца яна «беларускай», Багушэвіч адносіцца да сваёй роднай мовы з любоўю і хоча, каб так ставіліся да яе і ўсе| беларусы.. Чытаем творы Францішка Багушэвіча і п рад намі адзін за другім паўстаюць вобразы роднага краю: прыгнечанай радзімы, забіта- га, абяздоленага, гаротнага селяніна, скупога бязлітаснага пана,.беларускай прыроды. У залежнасці ад тэмы вершы прасякнуты розным настроем: ад гнеўнага і пальшянага да журботнага і шчымліва-пяшчотнага. I ў кож-вьш з іх — любоў, павага, спачуванне проста-му чалавеку і адначасова нянавісць да яго эк-сплуататараў.
|
